Przykładem jednego z zaburzeń psychicznych jest tak zwana osobowość zależna, która objawia się przede wszystkim u osób żywo odczuwających lęk przed odrzuceniem przez najbliższych, niedostatkiem pewności siebie oraz skłonnością do realizowania życzeń i oczekiwań innych, nawet kosztem własnej wolności i samopoczucia. Nie jest jasno ustalone, co dokładnie powoduje występowanie tego typu osobowości. W procesie diagnostycznym stosowane są specjalne testy. Leczenie polega głównie na terapii psychiatrycznej, choć w rzadkich przypadkach zalecane są również leki.
Zaburzenia osobowości są złożonym problemem, który objawia się na różnych płaszczyznach funkcjonowania człowieka, wpływając negatywnie na sposób myślenia, zachowania czy przekazywania emocji. Aby móc określić konkretną jednostkę chorobową jako zaburzenie osobowości, nieprawidłowości te muszą być stałe i prowadzić do istotnych dysfunkcji w życiu zawodowym lub prywatnym pacjenta.
Osobowość zależna to tylko jedno z wielu różnorodnych zaburzeń osobowości. Różne zaburzenia mogą przejawiać się na różne sposoby – niektóre z nich charakteryzują osoby o silnej osobowości, podczas gdy inne są zupełnie odmienne. Niektóre z tych zaburzeń są do siebie bardzo podobne, co prowadzi do pewnego zamieszania w klasyfikacji medycznej.
Osobowość zależna ma kilka synonimów, takich jak osobowość symbiotyczna, osobowość uległa czy osobowość bierno-zależna. Niektóre podtypy tego zaburzenia, takie jak osobowość niedojrzała (inaczej osobowość emocjonalnie zależna), osobowość asteniczna czy osobowość nieadekwatna, czasem traktowane są jako oddzielne jednostki chorobowe.
Charakterystycznym objawem zaburzeń osobowości zależnej jest brak samodzielności i trudności z podejmowaniem decyzji na co dzień. Osoby cierpiące na to zaburzenie często opierają swoje działania na opiniach innych, co może prowadzić do utraty własnej tożsamości. Mogą oczekiwać od bliskich osób, że te podejmą za nich decyzje nawet w tak prostych sprawach jak zakupy czy ubieranie się.
Inne typowe cechy osób z tzw. bierno-zależną osobowością to silne obawy przed porzuceniem przez najbliższych, które dają im poczucie bezpieczeństwa. Lęk ten może być tak silny, że osoby te rezygnują z własnych potrzeb i często ulegają woli innych, nawet jeśli jest to dla nich niewygodne lub problematyczne. W relacjach partnerskich to zaburzenie również manifestuje się podobnie, co często prowadzi do niezdrowych, toksycznych związków.