Wskazówki do konserwacji i pielęgnacji domowej biblioteki

Przegląd książek i pism w naszych domowych biblioteczkach powinien być przeprowadzany raz do roku. Niezbędne jest wówczas wyczyszczenie regałów za pomocą odkurzacza, a następnie przetarcie ich tkaniną umoczoną w terpentynie. Dzięki temu nie tylko usuniemy wszystkie cząsteczki kurzu, ale również zabezpieczymy książki przed potencjalnym atakiem moli, znanych amatorów starych druków. Należy dokładnie sprawdzić wnętrze szafy pod kątem wilgoci. Jeśli takowe ślady są widoczne, umieszczamy 2-3 talerzyki z niegaszonym wapnem wewnątrz i szczelnie zamykamy szafę na okres od 4 do 5 godzin. W międzyczasie każdą książkę należy odkurzyć (najlepiej wykonać to działanie na balkonie lub przy otwartym oknie), a także sprawdzić czy nie posiada ona żadnych plam.

Plamy powstałe na skutek kontaktu z wodą mogą być skutecznie usunięte z kartonowych okładek przez prasowanie ciepłym (ale nie gorącym) żelazkiem, położonym na bibule i papierze maszynowym umieszczonym na okładce. Po ochłodzeniu okładkę polerujemy mięciutką szmatką.

W przypadku plam tłuszczowych na stronach książki, plamioną stronę wkładamy między dwa arkusze bibuły i prasujemy letnim żelazkiem. Alternatywnie, można posypać plamę talkiem i prasować ciepłym żelazkiem przez bibułę.

Jeżeli chodzi o plamy z atramentu, przydatny staje się kroplomierz (można wykorzystać ten używany do oczu lub nosa). Nakładamy kilka kropel 12%-owej wody utlenionej na splamiony obszar. Kiedy plama blaknie, przykładamy tampon z waty, podkładając pod kartkę kawałek bibuły. Stare plamy z atramentu mogą być oporne i proces może wymagać powtórzenia. Po każdorazowym użyciu wody utlenionej zwilżamy plamę czystą wodą. Kiedy plama zniknie, pod splamioną kartkę podkładamy arkusz bibuły, drugi układamy na wierzchu i pozostawiamy otwartą książkę do całkowitego wyschnięcia. Ważne jest, aby nie zamykać książki, gdy jej strony są jeszcze mokre.

Zabytkowe egzemplarze wymagają szczególnej uwagi i opieki. Powinniśmy je chronić zarówno przed bezpośrednim działaniem słońca, jak i przed intensywnym światłem sztucznym. Źle reagują również na bliski kontakt ze źródłem światła oraz na atmosferę przegrzanych i przesuszonych pomieszczeń. Optymalna temperatura dla ich przechowywania wynosi około 18°C, a wilgotność powietrza – powinna przekraczać 60%. Dlatego warto pamiętać o regularnych wietrzeniach pomieszczeń i ustawianiu różnych rodzajów nawilżaczy.

Delikatne skórzane oprawy najlepiej czyścić miękką szmatką, po czym przetrzeć flanelką namoczoną w terpentynie lub niewielką ilością rozpuszczonego wosku pszczelego. Po wyschnięciu polerujemy miękką wełnianą szmatką lub irchą. Okładki tego typu z czasem można posmarować pędzelkiem, maczanym w pianie z białka z dodatkiem kilku kropli octu. Bardzo zniszczone oprawy skórzane odświeżamy poprzez smarowanie mieszanką surowego żółtka i czystego spirytusu. Po całkowitym wyschnięciu polerujemy okładkę wełnianą szmatką.