Zaburzenie afektywne znane jako reaktywna depresja egzogenna jest stanem emocjonalnym, który rozwija się w wyniku ekspozycji na określone czynniki zewnętrzne. Przykłady takich czynników obejmują traumy takie jak śmierć kochanej osoby, bezrobocie, walka z niepłodnością lub ciężka choroba. To stan, który może mieć poważne konsekwencje, podobnie jak endogenna forma depresji, która jest biologicznie uwarunkowana – dlatego też nie można go lekceważyć.
W obszarze psychiatrii można zidentyfikować wiele typów depresji. Jedną z kategorii – coraz rzadziej używaną – jest podział na endogenną i egzogenną depresję. Czym różnią się te dwa rodzaje zaburzeń?
Depresję endogenną (inaczej nazywaną psychogenną, wtórną lub sytuacyjną) rozważamy w kontekście zaburzeń, które nie mają zewnętrznej przyczyny, czyli nie są wywołane przez stresory takie jak utrata pracy czy śmierć bliskiej osoby. Ten rodzaj depresji może wynikać z niewłaściwego funkcjonowania mózgu, układu hormonalnego lub nerwowego.
Z drugiej strony, depresja egzogenna ma swoje korzenie w doświadczeniu trudnych lub nawet traumatycznych zdarzeń. Ten rodzaj zaburzeń często dotyka osób o labilnym stanie emocjonalnym, nieśmiałych, nadwrażliwych oraz tych, którzy są społecznie wycofani. Niektóre źródła łączą zwiększone ryzyko wystąpienia reaktywnej depresji z trudnym dzieciństwem.
Może być trudno wymienić wszystkie sytuacje i doświadczenia życiowe, które mogą spowodować reaktywną depresję egzogenną – wiele zależy od indywidualnych doświadczeń osoby, jej charakteru, wrażliwości i otrzymywanego wsparcia. Jest jednak jasne, że niektóre czynniki zewnętrzne mają większy wpływ na ryzyko zachorowania niż inne.
Badania naukowe potwierdzają, że doświadczenie utraty bliskiej osoby może prowadzić do wystąpienia zaburzeń depresyjnych. Jedno z badań pokazuje, że objawy depresyjne mogą być diagnozowane u 42% osób żałobników miesiąc po stracie, a u 16% – po 11 miesiącach. W ciągu roku od straty nawet 47% uczestników badań doświadcza poważnego epizodu depresyjnego (w porównaniu z 8% w grupie kontrolnej). Warto zauważyć, że objawy depresji związane z żałobą są zazwyczaj ciężkie i długotrwałe.
Szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia reaktywnej depresji egzogennej są bardzo młode osoby, które straciły rodzica. Z badań wynika, że w ciągu dwóch miesięcy od śmierci tak bliskiej osoby nawet 25% dzieci i nastolatków doświadcza epizodu depresji, podczas gdy występowanie objawów choroby w grupie kontrolnej szacuje się na 1%.