Naukowcy zmagają się ze zrozumieniem, czy nieskomplikowane stworzenia jak trzmiele są zdolne do nauki poprzez obserwację swoich towarzyszy. Wyniki opublikowane w PLOS Biology sugerują, że te skromne owady mogą faktycznie pochwalić się umiejętnością uczenia się przez naśladowanie, co zazwyczaj jest cechą charakterystyczną dla kultury.
Alice Bridges, ekolog behawioralny z Anglia Ruskin University, podkreśla niewiarygodne zdolności poznawcze tych małych organizmów. W ostatnich dekadach zgromadzono wiele dowodów, które sugerują, że zwierzęta takie jak szympansy czy ptaki potrafią uczyć się od siebie nawzajem – zarówno w zakresie nawigacji migracyjnej, jak i korzystania z narzędzi w celu zdobycia pokarmu. Andy Whiten, etolog kognitywny z Uniwersytetu St Andrews, argumentuje, że jeżeli nabyte umiejętności są przekazywane przez długie okresy czasu, mogą one stanowić tradycję, a wiele tradycji tworzy kulturę.
Naśladowanie zachowań jest ważnym elementem kultury, który jest przekazywany z pokolenia na pokolenie. Jest to zjawisko obecne nie tylko wśród trzmieli, ale także u ludzi. Starsze pokolenia przekazują młodszym umiejętności takie jak gotowanie czy taniec, które potem są przekazywane kolejnym pokoleniom.
Badaczka Alice Bridges postanowiła sprawdzić, czy podobne zjawisko można zaobserwować u owadów bezkręgowych, jakimi są trzmiele. Pomimo że te stworzenia spędzają ze sobą wiele czasu i mają bardzo złożone repertuary behawioralne, do tej pory niewiele osób zastanawiało się nad ich zdolnościami do uczenia się od siebie nawzajem.
Aby przeprowadzić swoje eksperymenty badawcze, Bridges musiała opracować specjalne zadanie dla pszczół. Jej wybór padł na układanie puzzli. Po wielu próbach i błędach, Bridges ostatecznie opracowała układankę, która polegała na obracaniu czerwonej lub niebieskiej zakładki w odpowiednim kierunku, aby uzyskać nagrodę w postaci słodkiej wody.
Pszczoły były podzielone na dwie grupy, jedna uczyła się obracać czerwoną zatyczkę, a druga – niebieską. Następnie pszczoły-teachery zostały umieszczone w różnych koloniach, gdzie inne pszczółki naśladowały ich zachowanie. To odkrycie sugeruje, że umiejętności mogą być przekazywane pomiędzy owadami.
Rozumienie kultury owadów może różnić się od naszego pojęcia kultury człowieka. Niezależnie od tych różnic, Bridges twierdzi, że jej badania dowodzą, że kultura nie jest zjawiskiem ograniczonym jedynie do gatunków o zaawansowanych mechanizmach poznawczych. Zdaniem Bridges, kultura może być znacznie bardziej powszechne niż nam się wydaje.
Niektórzy mogą dostrzec pewien dyskomfort w fakcie, że naczelne przestają być wyjątkowe dzięki posiadaniu kultury. Jednak prawda jest taka, że kultura ludzka nie powstała w próżni, ale opiera się na ewolucyjnych fundamentach.